Sinds Barack Obama president van de Verenigde Staten is geworden, is er een hoop gaande in het Midden-Oosten. Maar ondertussen is het maar de vraag of de belangrijkste kemphanen tot een dialoog kunnen en willen komen. Obama moet nog laten wat de waarde is van zijn Change: is die van werkelijke betekenis, of is het niet meer dan een voorbijgaande electorale hype vol losse flodders?
Israël heeft gedurende de laatste periode Iran tot een monster gemaakt, met tot gevolg dat onder de Israëlische bevolking nu juist géén consensus bestaat over het recht van de Palestijnen op een menswaardig, laat staan een waardig politiek bestaan.
Tegenover deze twee bondgenoten staaat Iran. Het land bereidt zich dezer dagen voor op bijzondere presidentverkiezingen, die moet zorgen voor meer stabiliteit in het land. De aankomende Iraanse verkiezingen van 12 juni zijn na Amerikaanse verkiezingen van het grootste belang, zowel internationaal en regionaal. Het Iraanse bewind heeft de afgelopen dertig jaar vele ups en downs gekend, maar is is iedere keer weer sterker uit het dal geklommen.
Op het vlak van buitenlands beleid heeft het Iraanse bewind veel geleerd van de Amerikanen: liever bij de buren vechten dan in je eigen achtertuin. In feite is dat precies wat Iraans hardliners in gedachten hebben. In de afgelopen vijf jaar is gebleken, zowel uit regeringsdocumenten als openbare uitspraken, dat deze haviken een doctrine van afschrikking volgen waarin sprake is van buitenproportionele reacties op een eventuele Amerikaanse of Israëlische aanval op Iraanse nucleaire installaties, hoe beperkt ook.
De Iraanse afschrikkingsdoctrine is grotendeels ontwikkeld door de hoofd van de Iraanse Revolutionaire Garde, een onderdeel van de Iraanse strijdkrachten belast met de bescherming van het regime. De leer is gebaseerd op ervaring en studie van vier oorlogen: de Iran-Irakoorlog (1980-88), de oorlogen tussen Israël en Hezbollah (1982-2000 en 2006), de Eerste Golfoorlog (1991) en de oorlog in Irak (2003-heden).
Volgens Robert Baer (ex-CIA en schrijver) and Hossein Bastani (journalist en politiek analist) bestaat de Iraanse afschrikkingsdoctrine bestaat uit vier componenten:
1) De Verenigde Naties, met inbegrip van het Internationaal Atoomenergie Agentschap, zijn niet bepalend of een aanval op Iran zal plaatsvinden, ongeacht de mate van openheid die Iran betracht of het toelaten van nucleaire inspecties. Saddam Hussein werkte samen met de VN en ontdeed zich van zijn massavernietigingswapens, maar uiteindelijk werd Irak toch binnengevallen. Iran wil zich dus alleen aan controle van de VN te onderwerpen als dat bijdraagt aan de Iraanse nationale veiligheid.
2) Iran gaat een eventuele oorlog tegen Israël en de VS wel aan, maar doet dat indien mogelijk buiten de grenzen van Iran. Saddam verloor zijn land en zijn leven omdat hij ervoor koos om weerstand te bieden aan de Verenigde Staten op Iraaks grondgebied. Iran zal daarom reageren op een Israëlische aanval met een aanval op de VS en hun bondgenoten in Irak, Afghanistan, Libanon, Gaza, de Westelijke Jordaanoever en de Perzische Golfregio. Voor een eventuele Israëlische aanval zullen Amerikaanse troepen in de regio een hoge prijs betalen.
3) Het Iraanse regime ís in staat tot massale vergelding van Amerikaanse aanvallen, zonder dat dat een militaire verzwakking van Iran tot gevolg heeft. In 1991 leden de ruggengraat van het leger en de luchtmacht van Saddam een catastrofale nederlaag en werden voor een groot deel vernietigd. Het gevolg was het verlies van een groot deel van Zuid-Irak aan Sjiietische opstandelingen. Saddam werd echter gespaard en bleef aan de macht. Het Iraanse regime is van mening dat het in dezelfde mate verliezen kan lijden, vooral als het de bevolking voldoende heeft voorbereid op het ‘martelaarschap’.
4) Iran is goed voorbereid op een lange, kostbare oorlog. Iran heeft tijdens het langdurige conflict in Libanon (1982-2000) geleerd een asymmetrische oorlog te voeren: een beter uitgeruste vijand te verslaan met kleine, lichtbewapende, mobiele eenheden. Daarnaast is het regime zich er zeer van bewust dat iedere potentiële vijfde colonne onschadelijk moet worden gemaakt. Irans harde optreden tegen dissidenten, politieke bewegingen, hervormingsgezinde studenten en buitenlandse journalisten moeten in deze context worden bezien.
Niet alle Iraniërs zijn het natuurlijk eens met de haviken of met hun afschrikkingsdoctrine. Maar zij hebben geen stem waar het de nationale veiligheid betreft. Alleen Iran’s hoogste leider, Ayatollah Ali Khamenei, de Revolutionaire Garde en andere hardliners bepalen het alleen bepalen het Iraanse veiligheidsbeleid. Als Israël en de VS willen berekenen wat de prijs zal zijn van een aanval op Iraanse nucleaire installaties, zullen ze in ieder geval moeten beseffen dat in het woordenboek van deze kerels het begrip ‘beperkte respons’ niet voorkomt.
