PoliticsWest

Wilders en Noorse drama

By Tuesday 26 July 2011 No Comments

Enfin. Dus dader van één van grootste terroristische aanvallen van afgelopen decennia in Europa is een hoogblonde christelijk-fundamentalistische viking, die net als Wilders vuilbekt  over het islam-gevaar. Het video manifest van deze Breivik is te zien op http://www.liveleak.com/view?i=093_1311453213.

Ik heb het volgehouden deze twaalf minuten en tweeëntwintig seconden aan propaganda een aantal keer uit te zitten. Het is een explosieve cocktail. Maar de hoofdmoot is toch gewoon hetzelfde anti-multiculturalisme en dezelfde islamofobe basistheorie van Wilders en zijn speechschrijver Bosma, zij het met behoorlijk wat neonazi- en christelijk-fundamentalistische retoriek eraan toegevoegd.

Europa heeft sinds Luther verschillende perioden van radicalisme gekend: religieus, romantisch of ideologisch radicalisme dat helaas telkens gepaard ging met bloedvergieteb. Maar het continent heeft het telkens weer weten te overleven, vaak door de innoverende aspecten van deze radicale golven om te zetten in vooruitgang en verfijning van de samenleving. De huidige religieuze vrijheid, de overlegcultuur en samenwerking tussen werkgevers en werknemers, ja de hele welvaartstaat – allemaal zijn ze ongetwijfeld ten dele te danken aan de opkomst van radicale gedachten en groeperingen die de samenleving schokten en daardoor in beweging brachten en dwongen de nieuwe uitdagingen aan te gaan.

Het valt wat mij betreft niet te ontkennen dat de huidige herleving van nationaal, religieus en regionaal chauvinisme, die zich tot nu vooral in negatieve zin laat kennen, en dan in het bijzonder door uitingen van haat jegens moslims laat kennen, de nieuwe radicale stroming in Europa is. Onze Geert Wilders kan zonder meer als de belangrijkste voorman van de huidige Europese radicalen aangewezen worden, wat door de inhoud van Breiviks videomanifest wordt bevestigd. Maar ook de christelijk-fundamentalistische achtergrond van de Noor mag niet worden onderschat.

Komt nu een massaal pleidooi voor een verbod op de Bijbel omdat hij tot massamoord zou aanzetten? Worden de haatzaaiende preken van Wilders nu van het scherm gehaald en de geschriften van zijn kamergeleerde Bosma uit de boekhandel gebannen? Kunnen we nu uitgebreide christendom-kritiek verwachten op de krantenpagina’s? Worden alle christene in de wereld – en die in Noorwegen in het bijzonder – nu ter verantwoording geroepen voor deze moordzuchtige daad? Worden degenen die zich van het christendom hebben “bevrijd” nu vlug gepromoveerd tot columnist, kamerlid of hoogleraar? Wordt vanaf nu iedere kritiek op de multiculturele samenleving als extremisme weggezet en iedere anti-multiculturalist als ideoloog van het White Power-terrorisme?

Nee, dat gaat allemaal niet gebeuren. En dat is maar goed ook. Volwassene democratieën weten onderscheid te maken tussen het liberale recht op afwijkende gedachten en radicale uitingen enterzijds, en extremistische daden anderzijds. Om geweld tussen groepen in de samenleving te voorkomen moet een democratie de strijd der ideeën kanaliseren tot een beschaafd en evenwichtig debat. Zo wordt het meest gewelddadige deel van radicale of afwijkende ideologieën geïsoleerd van de (meestal) geweldloze aanhang. De succesvolle ervaring van Europa met links extremisme, de laatste extremistische golf die Europa tot nu had mee gemaakt, bewijst dat: de links-terroristische organisaties uit de jaren zestig, zeventig en tachtig kregen geen voet aan de grond doordat het linkse radicalisme noch door de staat, noch door de media, noch door de samenleving als geheel monddood werd gemaakt: de meeste jonge radicale marxisten hadden geen red om ondergronds te gaan omdat ze bovengronds alle ruimte kregen om zich te uit te spreken.

Dat moet ook met met het huidige islamofobe nationalisme gebeuren: geeft ze ruimte en recht om te spreken en pleidooien te houden voor hoe ze denken dat de samenleving in elkaar moet zitten; laat ze zich uiten over hun utopie. Of preciezer gezegd: laat ze hele sites volschrijven met hun nachtmerriescenario’s, want daaraan is de huidige radicalisme rijker aan dan utopieën. Enfin, laat radicale denkers de ruimte om extremistische daders de pas af te snijden.

Maar dat gezegd hebbende is het natuurlijk wel erg krom dat na 9/11  alles wat een democratie fout kan doen in de omgang extremisme/radicalisme wél gebeurde rondom moslimimmigranten (laat staan moslim radicalen). Hoeveel woorden zijn niet gezegd en uitgesproken in de Nederlandse media over alleen al het essentiële gevaar van de islam? Het hele moslimdeel van de bevolking werd in een hoek gezet, waarbij die gemeenschap zelden een leider had die weerwoord kon geven. En als er dan eens een was, zoals Abou Jahjah, dan werd hij meteen door de media aangesproken, aangepakt en weggepest als potentiële terrorist. En herinnert u zich nog de recente hetze tegen Tariq Ramadan? Het is tijd voor Europa om zich te bezinnen op zijn dubbele moraal –  en Nederland, het land van Wilders, in het bijzonder.

Het incorporeren van nieuwe radicale stromingen in de geordende pluriformiteit van een democratische samenleving is iets anders dan je te laten overrompelen door radicale retoriek. Maar in Nederland lijkt niemand meer te durven werkelijk iets tegenover Wilders’ angstpreken te stellen. Middenpartijen als CDA en VVD nemen zijn retoriek vooral over: de premier van dit land wil “Nederland weer aan de Nederlanders teruggeven” en vicepremier Verhagen deelt nu zelfs de angst voor moslims van de stemmers van Wilders.

Bij de PvdA, Groenlinks en D’66 is het muisstil over de knieval van het kabinet voor de Wilders–retoriek; geen enkele progressieve politieke partij durft nog voor de multiculturele samenleving op te komen. Dat kun je toch geen gezonde ontwikkeling noemen, dat de Europese politiek-ideologische hoofdstromingen van liberalen, sociaal-democraten en christendemocraten ofwel retorisch verknocht aan, ofwel overrompeld zijn door de nieuwe radicalen van Europa? Dat baart op den duur misschien nog meer zorgen dan de gruweldaad van ene Anders Breivik.

Shervin Nekuee

Shervin Nekuee

In de afgelopen jaren is hij als essayist, publicist en debat programmamaker werkzaam. Zijn hoofdonderwerp is de multiculturele samenleving en dan vooral de culturele en sociale aspecten hiervan. Ook is hij als schrijver en programmamaker zeer betrokken met politiek en culturele ontwikkelingen in het Midden-Oosten, in het bijzonder in Iran.Hij publiceert regelmatig in NRC, de Volkskrant en Trouw. Voor zaal de Unie, het debat podium van Rotterdams Kunst Stichting, maakt hij tussen 2001-2006 programma’s rondom stedelijk, nationaal en internationale trends en vraagstukken. Tevens is hij medeoprichter van het blad EUTOPIA. EUTOPIA is een internationaal georiënteerde Nederlandstalige podium voor politiek en cultuur met een zware accent op multiculturele dilemma’s in Europa. Hij schreef recentelijk een literaire non-fictie over Iran na 25 jaar Islamitische bewind. Het boek heeft “de Perzische paradox” als titel en verschijnt op 8 juni bij uitgeverij de Arbeiderspers. Hij is op zijn negentienjarige leeftijd uit Iran gevlucht, omdat hij niet deel wilde nemen aan de oorlog met Irak. Tussen 1990-1996 heeft hij sociologie gestuurd aan de Universiteit van Utrecht. Aan hetzelfde universiteit is hij van 19996 t/m 2001 verbonden geweest als wetenschappelijke medewerker van onderzoeksunit European Research Centre on Migration and Ethnic Relations (ERCOMER).

Leave a Reply

 

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.